نورپردازی ساختمان از مهم‌ترین نکات در جلوه بصری معماری مدرن است. امروزه معماران و طراحان حرفه‌ای از نورپردازی برای جلوه بخشیدن به نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده می‌کنند. نورپردازی صحیح ساختمان در نمایان کردن جزئیات بنا نقش چشمگیری دارد. طراحان برای روح بخشیدن به ساختمان از انواع نورپردازی استفاده می‌کنند. آنها می‌کوشند تا با نورپردازی حرفه‌ای، زیبایی و جلوه ساختمان در شب دوچندان شود. در ادامه مطلب، با هنر نورپردازی صحیح ساختمان بیشتر آشنا می‌شویم.
انواع نورپردازی ساختمان
نورپردازی ساختمان به دو دسته کلی نورپردازی داخلی و نورپردازی نما (بیرونی) ساختمان تقسیم می‌شود. شرط نورپردازی خوب در یک ساختمان، توجه کافی به هر دو مورد فوق است. نورپردازی نما، بازی با نور و سایه است. این امر موجب برجسته‌تر دیده شدن طرح‌های نما می‌شود.
در معماری، نورپردازی به سه گروه نورپردازی عمومی، وظیفه‌ای و تأکیدی تقسیم‌بندی می‌شود. خوب است این سه گروه را کمی بررسی کنیم:
نورپردازی عمومی
مهم‌ترین نوع نورپردازی، نور عمومی است زیرا این نوع از نورپردازی، وظیفه روشنایی کلی فضا را بر عهده دارد. برای انجام کارهای اصلی و ساده روزمره (به طور مثال راه رفتن بدون برخورد با اشیا اطراف)، وجود این نور الزامی است. چراغ‌های سقفی و لوسترها از جمله منابع تأمین‌کننده نور عمومی تلقی می‌شوند.
لامپ‌های فلورسنت از پرطرفدارترین منابع تأمین نور فضا محسوب می‌شوند. عموم مردم لامپ‌های فلورسنت را به‌عنوان لامپ‌های کم‌مصرف می‌شناسند. یکی از مزایای به‌کارگیری از چراغ‌های فلورسنت، در دسترس بودن آن‌هاست.
جالب است بدانید این نوع چراغ، دوستدار محیط‌زیست بوده و قابل بازیافت است. از جمله معایب این نوع چراغ‌های سقفی، ایجاد نور شدید و ناخوشایند است. برای رفع این عیب، ترکیب انواع چراغ در نورپردازی ساختمان توصیه می‌شود. این کار موجب ایجاد کنتراست در محیط می‌شود. خوب است بدانید نتایج برخی از تحقیقات نشان داده است که به‌کارگیری چراغ‌های فلورسنت در فاصله خیلی کم در مدت‌زمان طولانی و برخورد نور آن با پوست بدن ممکن است موجب تهدید پوست به‌خصوص در افراد حساس شود.
نورپردازی وظیفه‌ای
این دسته از نورپردازی بخش کوچکی از نور عمومی هستند. این نور به‌طورکلی ۶ الی ۱۰ برابر روشن‌تر از نور محیط است. در هنگام خیاطی، مطالعه و به‌طور کلی زمانی که وظیفه یا کار خاصی را بر عهده دارید که نیازمند نوری بیشتر از نور عمومی فضا است، استفاده از این نور موجب تمرکز بیشتر بر روی کار می‌شود. نور وظیفه‌ای به‌عنوان نور اداری و نور ثانویه نیز شناخته می‌شود.
نورپردازی تأکیدی
این نوع از نورپردازی نوری بسیار متمرکز است. این نوع نور برای نمایش اشیا و هدایت دید افراد به نقطه‌ای خاص کاربرد دارد.
مزیت نورپردازی ساختمان
نورپردازی ساختمان اگر به‌درستی انجام شود، موجب آرامش روانی و ذهنی افراد خانه می‌شود. به‌طور کلی نور باعث پایدارتر دیده شدن فضا می‌شود. به‌کارگیری نور مصنوعی و طبیعی در کنار هم، موجب روشنایی به‌اندازه و آرامش بصری فضا می‌شود.
اولین و شاخص‌ترین مزیت نور، قابل رؤیت شدن اشیا و اجسام مختلف است. تقریباً همه افراد می‌دانند که برای دیدن، نور نقش بسیار زیادی دارد. امروزه استفاده از نورپردازی برای زینت‌بخشی بیشتر به فضا، بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. در ساختمانی که از نور سایه‌روشن استفاده می‌شود، فضا از حالت خنثی درآمده و از نظر ظاهری و بصری تبدیل به محیطی خاص و ایده‌آل می‌شود.
تأثیر نورپردازی نمای ساختمان در شب
نورپردازی برای ساختمان همچون روح برای انسان است. ساختمانی که با فرارسیدن شب تاریک می‌شود، یک ساختمان مرده تلقی می‌شود. جالب است بدانید برخی از افراد معتقدند با توجه به نورپردازی ساختمان و فضای طراحی شده در آن، می‌توان تا حد زیادی به هویت افراد پی برد.
اکثر افراد به دنبال ایجاد فضایی روح‌بخش برای ادامه زندگی و یا حتی محیط کار خود هستند. طراحان برای بیشتر دیده شدن جزئیات کارشان بی‌شک نیاز به ابزاری جهت ارائه‌ی بصری نمای ساختمان خواهند داشت؛ و این دغدغه با نورپردازی صحیح، قابل‌حل خواهد بود. با تاریکی هوا بالطّبع تمام جزئیات ساختمان هم به خاموشی می‌رود. تصور کنید تمام اهداف طراح ساختمان و نماکار فقط چند ساعت روز قابل‌رؤیت باشد که این مشکل در دنیای رقابتی معماری مشکل بزرگی است، اما هنر نورپردازان نشان دادن همین جزئیات و ظرافت نمای داخلی و خارجی ساختمان است.
هماهنگی رنگ و نور با متریال ساختمان
استفاده صحیح نورها در معماری، هنر و سلیقه طراح را به نمایش می‌گذارد. می‌توان گفت نورپردازی ساختمان، معماری و طراحی داخلی، اجزا جدانشدنی بوده که رابطه تنگاتنگی باهم دارند. ایجاد تعادل در رنگ و میزان نور در ساختمان، نکته‌ای بسیار مهم به شمار می‌آید. استفاده از نور سفید به‌تنهایی موجب خستگی زودهنگام چشم‌ها می‌شود. استفاده از نور زرد و سفید به صورت ترکیبی، بهترین راه تأمین رنگ نور فضا است.
همچنین خوب است بدانید لامپ‌های ال‌ای‌دی جایگزین مناسبی برای لامپ‌های رشته‌ای محسوب می‌شوند. برای نورپردازی نمای ساختمان، استفاده از نورهای شدید و پرمصرف با رنگ‌های تند، اشتباه و آزاردهنده است. همچنین نورهای به‌کار برده شده در نمای ساختمان نباید برای ساختمان‌های مجاور مزاحمت ایجاد کند. نورپردازی داخلی ساختمان بسیار مهم است، و نور هر فضا حتماً باید با توجه به کارایی خود تنظیم شود؛ به‌عنوان مثال در نورپردازی سالن پذیرایی یک خانه، استفاده بیشتر از نورهای غیرمستقیم عملکرد بهتری داشته و موجب ایجاد محیطی گرم و صمیمی می‌شود.
هدف نورپردازی ساختمان در معماری داخلی
نورپردازی ساختمان در عملکرد افراد نقش بسیار زیادی دارد؛ مثلا در محیط کاری، توزیع مناسب نور موجب افزایش کیفیت و راندمان کاری کارکنان می‌شود. نورپردازی صحیح موجب تمرکز بیشتر کارکنان در نتیجه خطای کمتر در حین کار، صرفه‌جویی در هزینه متریال و انرژی مصرفی و سوددهی بیشتر کسب‌وکار می‌شود. افرادی که در دکوراسیون داخلی خود از تأثیر نورپردازی چشم‌پوشی می‌کنند، باگذشت زمان تأثیر نورپردازی غلط را کاملاً مشاهده می‌کنند.
سخن پایانی
نقش نورپردازی در ساختمان بسیار پررنگ است. جداسازی معماری و نورپردازی به‌واسطه ارتباط تنگاتنگ آنها تقریباً غیرممکن است. نورپردازی صحیح در دکوراسیون ساختمان، جلوه خانه را چندین برابر می‌کند. پس اگر می‌خواهید محیط کار یا خانه خود را دکور کنید، و یا اگر به معماری علاقه‌مند هستید و در شروع مسیر این حرفه قرار دارید، به شما توصیه می‌کنیم از نقش کلیدی نورپردازی ساختمان در طراحی خود استفاده کرده و جلوه دو برابر به بنای مدنظر ببخشید.
