امروزه لامپ های کم مصرف، عضوی جدانشدنی از زندگی‌مان به شمار می‌آیند. برخلاف نیاکان ما، امروزه برایمان حتی تصور زندگی بدون روشنایی و نورهای مصنوعی، دشوار به نظر می‌رسد. تحمل تاریکی برای بشر آن‌قدر سخت است که صنعت نورپردازی، روزبه‌روز و با سرعتی همچون نور در حال پیشرفت است. وجود لامپ‌های کم مصرف در دفتر کار، خانه، مغازه و به‌طور کلی هرجایی که صحبت از نورپردازی به میان آید، غیرقابل‌انکار است، چرا که این لامپ‌ها برای خود، جایگاه ویژه‌ای در نورپردازی تصاحب کرده‌اند.
نحوه عملکرد لامپ های کم مصرف
لامپ های کم مصرف که با نام فلورسنت فشرده نیز شناخته می‌شود، از پرکاربردترین لامپ‌ها برای روشنایی محیط به شمار می‌آیند. آیا تابه‌حال با خود فکر کرده‌اید چرا به این لامپ‌ها، کم مصرف می‌گویند؟ پاسخ این سؤال این است که این لامپ‌ها به‌طور تقریبی، همان میزان از نور را که لامپ‌های پرمصرف قدیمی تولید می‌کردند، از خود منتشر می‌کنند، اما به علت طراحی بسیار خوب، مصرف برق کمتر و عمر طولانی‌تری که دارند، به‌سرعت جایگزین لامپ‌های پرمصرف شده‌اند.
انواع لامپ های کم مصرف
به‌طور کلی، لامپ های کم مصرف به دودسته عمده لامپ های کم مصرف فلورسنت و لامپ های کم مصرف ال‌ای‌دی تقسیم می‌شود.
لامپ‌های فلورسنت:
لامپ های کم مصرف فلورسنت، مکانیزمی مشابه مهتابی‌های قدیمی دارند. البته این مکانیزم، به طرز خلاقانه‌ای کوچک طراحی شده است تا ظاهر این لامپ، کوچک و شبیه به لامپ‌های قدیمی باشد. این نوع لامپ، مواد شیمیایی درون خود را به نور تبدیل می‌کنند.
لامپ‌های ال‌ای‌دی:
بعد از گذشت چند سال از ساخت لامپ‌های فلورسنت، لامپ‌های دیگری با نام لامپ ال‌ای‌دی به بازار آمد. این لامپ‌ها با توجه به مزیت‌هایی همچون مصرف انرژی بسیار کمتر، سرعت نوردهی بیشتر و طول‌عمر بالاتر، رقیبی سرسخت برای لامپ‌های فلورسنت محسوب می‌شدند. انسان همواره به‌دنبال بهره‌گیری از تکنولوژی جدید و مزیت بیشتر است؛ ازاین‌رو لامپ‌های ال‌ای‌دی، طی زمان کوتاهی مورد استقبال عموم مردم قرار گرفتند.
مزایای لامپ های کم مصرف
- عمر طولانی: لامپ های کم مصرف، از دوام و عمر طولانی‌تری نسبت به سایر لامپ‌ها برخوردارند. طول‌عمر این لامپ‌ها به‌طور متوسط، ۸ برابر بیشتر از سایر لامپ‌ها است.
- قابل‌تعمیر: در گذشته، زمانی که طول‌عمر یک لامپ چراغ به‌پایان می‌رسید، دیگر راهی برای استفادهٔ مجدد از آن وجود نداشت. لامپ های کم مصرف با توجه به ساختار هوشمندانه‌ای که دارند، تا سالیان سال می‌توانند مثل روز اول، نورانی باقی‌مانده و در صورت هرگونه مشکل، به‌سادگی قابل‌تعمیر هستند؛ به بیان دیگر، با به‌کارگیری لامپ های کم مصرف، به‌ندرت تعویض و جایگزینی این لامپ‌ها نیاز می‌شود.
- عدم گرمایش محیط: برخلاف چراغ‌های معمولی، لامپ های کم مصرف باعث گرم‌تر شدن محیط نمی‌شوند. چراغ‌های معمولی، بخش زیادی از انرژی مصرفی خود را به گرما تبدیل می‌کنند. طراحی بی‌نظیر لامپ های کم مصرف به‌گونه‌ای است که این تبدیل انرژی بی‌مورد را حذف کرده و تا حد بسیار زیادی، در مصرف انرژی برق صرفه‌جویی می‌کند.
- صرفهٔ اقتصادی در طولانی‌مدت: قیمت اولیهٔ لامپ های کم مصرف نسبت به لامپ‌های رشته‌ای بیشتر است، درحالی‌که به‌دلیل طول عمر بالا و مصرف پایین برق در طولانی‌مدت، استفادهٔ این لامپ‌ها صرفهٔ اقتصادی بیشتری برای مصرف‌کنندگان دارد.
معایب لامپ های کم مصرف
باوجود مزایای زیادی که از لامپ های کم مصرف ذکر شد، این نوع لامپ‌ها دارای معایبی نیز هستند. در ادامهٔ مطلب، چند نمونه از معایب آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- حساس نسبت به دمای محیط: دمای محیط بر عملکرد لامپ های کم مصرف تأثیرگذار است. این لامپ‌ها نسبت به هوای سرد حساس بوده و عملکرد ضعیفی در این نوع هوا دارند.
- هزینه بالاتر از لامپ‌های رشته‌ای: لامپ های کم مصرف نسبت به لامپ‌های رشته‌ای، هزینه اولیهٔ بالاتری دارند.
- روشنایی تدریجی: گاهی هنگامی که پس از یک مدت‌زمان تاریکی، درست هنگامی که چراغ‌برق را روشن می‌کنیم، شاهد افزایش نور تدریجی هستیم. این افزایش تدریجی نور، نشان از وجود لامپ های کم مصرف در محیط می‌دهد.
- عدم وجود قابلیت دیمر شدن: دیمر، ابزاری برای کنترل شدت نور و میزان روشنایی چراغ است. با وجود دیمر، توانی که به لامپ می‌رسد را می‌توان کم و زیاد کرد. این قابلیت در لامپ های کم مصرف، موجب کوتاهی عمر آنها شده و در زمان خیلی کوتاه پس از استفاده از دیمر، لامپ می‌سوزد.
وجود جیوه در لامپ های کم مصرف
تحقیقات نشان داده است که شکسته‌شدن لامپ های کم مصرف در یک محیط، ممکن است موجب خطر برای انسان شود. همان‌طور که می‌دانید جیوه، فلزی مایع و بسیار سمی است. در هنگام شکستن لامپ اگر فردی در نزدیکی چراغ باشد، با استنشاق بخار گاز جیوه ممکن است دچار مسمومیت شده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، رگ‌های خونی فرد را مسدود کند. اگر لامپ به هر دلیلی آسیب دید و گاز جیوه از آن خارج شد، ابتدا پنجره‌ها را باز گذاشته و سپس برای ۱۵ دقیقه اتاق را ترک کنید تا هوای محیط تخلیه شود.
لامپ های کم مصرف دوستدار زمین
لامپ های کم مصرف علاوه بر مصرف کمتر انرژی، با محیط زیست هم سازگاری بیشتری دارند. این لامپ‌ها جلوی گرم‌تر شدن زمین را می‌گیرند. لامپ های کم مصرف که در آنها LED بکار رفته است، ۸۰ درصد انرژی کمتری نسبت به لامپ‌های معمولی مصرف می‌کنند، از طرفی هزینه‌ها را نیز تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. به همین علت این لامپ‌ها از دوستداران اصلی زمین و محیط زیست به شمار می‌آیند.
سخن پایانی
از زمان کشف چراغ‌برق، نور مصنوعی و روشنایی لامپ، جزء جدانشدنی از زندگی بشر محسوب می‌شوند. با توجه به تنوع در زمینهٔ به‌کارگیری چراغ و لامپ‌های برق، انتخاب نوع روشنایی برای محیط‌های متفاوت سخت به نظر می‌رسد. در مقاله فوق شما را با ویژگی‌های لامپ های کم مصرف و عملکرد آنها آشنا کردیم. با توجه به تنوع زیاد لامپ در بازار، توصیه می‌شود که در هنگام انتخاب نوع لامپ، این نکات را مدنظر قرار دهید تا انتخاب هوشمندانه‌ای داشته باشید.
