نورپردازی آبنما یکی از نکات کلیدی برای چشم‌نوازی بیشتر فضای سبز است. طراحان در هنگام طراحی فضای سبز، از آبنما و سازههای آبی به عنوان المان‌های جذاب برای دیزاین و دکوراسیون محوطه استفاده می‌کنند. آبنما و نورپردازی آن در حیاط خانه‌های ویلایی کاربرد زیادی دارد. تنوع در انتخاب سازههای آبی بسیار بالا است. انواع کلی آن از جمله آبشار، فواره و انواع آبنما، استخر، برکه، دریاچه و حتی نهرهای کوچکی که لابه‌لای گیاهان و درختان باغ طراحی می‌شوند، بخشی از سازههای آبی هر محوطهٔ باز به شمار می‌روند.
از نظر بیشتر مالکان و سازندگان ساختمان و طراحان فضای سبز، سازههای آبی محوطه از باارزش‌ترین المان‌های فضای بازند؛ به همین علت بودجه‌ی بیشتری را برای نورپردازی این سازه‌ها اختصاص می‌دهند. در ادامهٔ این مقاله، صفر تا صد نحوهٔ نورپردازی آبنما را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اهمیت نورپردازی آبنما
طراحان برای جبران آلودگی صوتی در محوطه باز و شلوغ، اغلب از سازههای آبی استفاده می‌کنند. صدای گوش‌نواز آب که از آبنما در فضا طنین انداز می‌شود، تا حد زیادی جایگزین صداهای آزاردهنده و آلودگی‌های صوتی خارج از ساختمان می‌شود. یکی دیگر از دلایل انتخاب سازههای آبی برای فضای باز، زیبایی بصری آن است که به روش‌های مختلف و خلاقانه مانند آبشار یا فواره‌های زیبا در اثر جریان آب ایجاد می‌شود. در هر صورت، نورپردازی سازههای آبی بسیار حائز اهمیت است. نورپردازی آبنما در طول شب و بعد از غروب آفتاب جلوهٔ دوچندانی به فضا می‌بخشد.
نکات مهم در نورپردازی آبنما
در هنگام نورپردازی آبنما دقت و توجه به برخی نکات بسیار ضروری است، زیرا با رعایت برخی نکات کلیدی و ساده، علاوه بر حفظ زیبایی ساختمان، جلوهٔ آن منحصربه‌فرد و بسیار خاص‌تر از قبل می‌شود.
ایجاد یک احساس خاص در افراد
نورپردازی صحیح ، به‌راحتی ساختار آب را تغییر می‌دهد. در واقع هدف اصلی از نورپردازی آبنما، ایجاد حس ناب آرامش در دل افراد است. انسان به‌طور فطری با قرارگیری در محیط‌های دارای صدای دلنشین آب، احساس آرامش را تجربه می‌کند. اگر شما به دنبال نصب آبنما در حیاط ساختمان خود هستید، بهره‌گیری از ترکیب نور و آب، گزینه‌ای عالی برای چشم‌نوازی و جلوهٔ بیشتر ساختمان و در نتیجه دستیابی به احساس رضایت بیشتر برای شما است.
دقت به نحوهٔ سیم‌کشی
در هنگام طراحی نورپردازی آبنما و سازههای آبی، دقت در نحوهٔ سیم‌کشی و انتقال جریان الکتریکی بسیار مورد اهمیت است. سیم‌کشی باید به‌گونه‌ای انجام شود که سیم‌ها در مکانی تاریک قرار گیرد و افراد متوجه آن نشده و باعث جلب توجه نشوند. بهترین راهکار برای این موضوع این است که در حین ساخت آبنماها و سایر سازههای آبی، در محل حضور داشته باشید تا سیم‌کشی‌ها از ابتدا به‌گونه‌ای طراحی شوند که تا حد امکان پنهان باشند.
استفاده از چراغ‌های جانبی در نورپردازی
لازم نیست همهٔ چراغ‌ها از داخل آب و استخر بتابند تا جذاب و چشم‌نواز باشند. با کمی خلاقیت در طراحی می‌توان از نورپردازی پشت آبشار یا چراغ‌های شستشو برای روشن کردن کل آبشار استفاده کرد. استفاده از چراغ‌های بیرون از آب، ارزان‌تر و بادوام‌تر از سایر چراغ‌ها است.
محل قرارگیری چراغ
نکتهٔ دیگر در نورپردازی آبنما و سازههای آبی این است که نور چراغ‌ها نباید بیش از حد معینی باشد، زیرا ایجاد زاویهٔ بیشتر از حد معمول و زیاد، موجب جلب توجه چشم بیننده می‌شود. این موضوع موجب عدم تمرکز افراد شده و در نتیجه ممکن است باعث ایجاد خطر و سقوط عابران به داخل آب یا اطراف استخر شود.
اشتباه رایج در نورپردازی آبنما
یک اشتباه بسیار رایج در هنگام طراحی و نورپردازی آبنما و سازههای آبی که طراحان نیز گاهی مرتکب می‌شوند، استفادهٔ ناکافی از نور و روشنایی چراغ در نورپردازی است. آب باید تا حد زیادی از شدت نور کم کند. در صورت به‌کارگیری چراغ‌های داخل آب، بهتر است که از نور بیشتری استفاده شود.
متأسفانه نسبت دقیقی برای محاسبهٔ میزان نور از دست رفته در آب وجود ندارد، اما به‌طور تقریبی باید لامپی انتخاب شود که نور آن نصف یا یک‌سوم بیشتر از مقدار موردنظر باشد. البته عوامل دیگری مانند عمق آب، شفافیت آن و موارد این‌چنین در این نسبت بسیار مؤثر هستند. به‌عنوان مثال، یکی از عوامل تأثیرگذار در میزان نورپردازی آبنما، سنگ مورد استفاده در آن است. سنگ سیاه نور را جذب می‌کند، اما سنگ‌های رنگ روشن آن را منعکس می‌کنند. در نتیجه نمی‌توان از میزان روشنایی با نسبت برابر در هنگام استفاده از این دو نوع سنگ مختلف استفاده کرد.
نورپردازی آبنما از داخل و خارج آب
نکتهٔ مهم دیگر در نحوهٔ نورپردازی آبنما در دو نوع سنگی و دیواری، نحوهٔ طراحی نورپردازی آبنما است. با توجه به سلیقه و هدف خود و با کمی خلاقیت می‌توان چراغ‌های ضدآب آبنما و استخر را در داخل یا خارج آن طراحی کرد. در بسیاری از مواقع، ترکیبی از این دو حالت، نتیجه‌ای خارق‌العاده و کاملاً منحصربه‌فرد ایجاد می‌کند. به همین دلیل نورپردازان برای جلوه بخشیدن بیشتر به فضا از تجهیزات نورپردازی متفاوتی استفاده می‌کنند.
در صورتی که نورپردازی از خارج آب انجام شود، باید تجهیزات نورپردازی در خارج از آبنما قرار گیرد. به همین منظور می‌توان چراغ‌های زیر درختان را به‌صورت دفینه، دور آبنما و استخر نصب کرد، اما در صورت نورپردازی داخل آب، باید چراغ‌ها در استخر و آبنما قرار داده شود. چراغ‌های مدفون مخصوصی با تنوع بالا برای نورپردازی داخلی وجود دارد. با نصب چراغ‌های دفنی مقاوم و ضدآب، نه‌تنها تابش نور از پایین به بالا بسیار زیبا می‌شود، بلکه امکان انعکاس نور بر روی دیوارها، سقف‌ها یا سایر سازههای آبی نیز وجود دارد. نکتهٔ مهم در استفاده از این نوع نورپردازی این است که تجهیزات نوری در زیر آب به مراقبت بیشتری نیار دارند و مرتب باید سلامت آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد.
کلام آخر
با کمک نورپردازی آبنما و سازههای آبی می‌توان جلوهٔ خاص به فضا بخشید. رعایت برخی نکات به‌ظاهر ساده در هنگام نورپردازی سازههای آبی، ظاهری چشم‌نواز به وجود می‌آورد.
