روانشناسی رنگ در نورپردازی در واقع تأثیر رنگ نورهای مختلف بر ذهنیت افراد را بررسی می‌کند. در روانشناسی، هر رنگ تأثیر مشخص و به‌خصوصی دارد. تأثیر رنگ بر خلق‌وخو و عملکرد افراد به قدری زیاد است که افراد، اهمیت ویژه‌ای برای آن قائل هستند. شاید از اطرافیان خود شنیده باشید یا به کمک تجربهٔ شخصی‌تان، تأثیر رنگ‌های گوناگون را بر روحیهٔ خود در روزمره مشاهده کرده باشید، اما سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا رنگ نورهای مختلف نیز اثری بر خلق‌وخو و ذهنیت انسان می‌گذارد یا خیر؟ در ادامهٔ مقاله، به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.
روانشناسی رنگ در نورپردازی به چه معنا است؟
روانشناسی رنگ در نورپردازی به‌طور کلی به بررسی تأثیر رنگ نور محیط بر ذهن و احساسات افراد، همچنین تأثیرات جسمی آن می‌پردازد. نورپردازی یکی از مؤلفه‌های اصلی در ایجاد حال‌وهوای فضا است. نورپردازی با آیتم‌های گوناگون همچون دمای رنگ نور، شدت و میزان تابش نور می‌تواند محیط بی‌‌روح ساختمان را به محیطی گرم و صمیمی و یا با هر حس‌وحال دیگری تغییر دهد. قدرت نورپردازی در زیباسازی فضا باعث شده است که امروزه طراحان نگاه ویژه‌ای به نورپردازی محیط داشته باشند.
محققان و پژوهشگران حوزهٔ روانشناسی توانسته‌اند با کمک نورپردازی اصولی و استفاده از رنگ نور صحیح در محیط، بسیاری از مشکلات روحی همچون استرس و اضطراب را تا حد قابل توجهی کاهش دهند. علاوه بر آن، تحقیقات بسیاری تأثیر رنگ نور را بر کاهش چشمگیر علائم افسردگی نشان می‌دهد. همچنین در موارد بسیاری، مشاهده شده است که نورپردازی تا حد زیادی بر کیفیت خواب افراد تأثیرگذار است.
رنگ نورهای متفاوت و تأثیرات آنها
همان‌طور که گفته شد رنگ‌های مختلف، تأثیرات گوناگونی بر افراد دارد. با دانستن تأثیرات هر رنگ نور می‌توانیم رنگ نور مناسب‌تری برای محیط‌های گوناگون در نظر بگیریم. در ادامه، کمی بیشتر با انواع رنگ نورهای مختلف و تأثیرات آنها آشنا می‌شویم.
رنگ نور آبی
رنگ آبی، نماد دریا و سرما است. رنگ آبی که یک رنگ سرد محسوب می‌شود، به‌خوبی آرامش را در محیط تزریق می‌کند. استفاده از رنگ نور آبی نیز نباید به‌طور قالب در محیط به کار گرفته شود، زیرا قرارگرفتن در مقابل تابش نور آبی موجب کسالت و خستگی زودهنگام می‌شود. توصیه می‌شود برای استفاده از رنگ نور آبی، از طیف رنگ آبی (همچون آسمان) به‌طور همزمان بهره گرفت. از رنگ نور آبی با ترکیب رنگ سبز و یا سفید می‌توان برای نورپردازی آبنماها استفاده کرد. استفاده از نور آبی در پس‌زمینه موجب جلوهٔ دوچندان رنگ‌های دیگر به‌خصوص رنگ‌های گرم می‌شود.
رنگ نور سبز
رنگ نور سبز، یکی از رنگ‌های اصلی به شمار می‌رود؛ ازاین‌رو تأثیر شگرف و منحصربه‌فردی بر ذهن اشخاص گوناگون دارد. در میان نورهای مرئی، رنگ نور سبز بسیار قابل رؤیت است؛ ازاین‌رو انتخابی عالی برای نورپردازی است.
رنگ سبز نماد طبیعت و سرسبزی است، زیرا رنگ قالب این مکان است. با توجه به معرفی ادیان مختلف، از این رنگ در بهشت بسیار استفاده شده است؛ ازاین‌رو این رنگ به فطرت انسان‌ها بسیار نزدیک است. رنگ نور سبز همچون رنگ آبی آرامش زیادی را به فضا انتقال می‌دهد. این درحالی است که رنگ نور سبز برخلاف آبی، حس سرما را در محیط القا نمی‌کند.
رنگ نور قرمز
روانشناسی رنگ در نورپردازی، رنگ قرمز را نشانی از هیجان و برافروختگی می‌داند. رنگ قرمز، یک رنگ با تناژ گرم است. گرمای این رنگ موجب القای حس هیجان و شور و نشاط در افراد می‌شود. همچنین رنگ قرمز موجب تحریک فرد به خشم و عصبانیت می‌شود.
به‌طور کلی در نورپردازی، استفاده از رنگ قرمز به معنای عشق، مهربانی، صمیمیت، راحتی، انرژی، دوستی، رهبری، هشدار و خطر به کار گرفته می‌شود. آژیرهای هشدار خطر به‌طور معمول از رنگ نور قرمز برخوردار هستند. به علت تأثیرات زیاد رنگ قرمز، روانشناسی رنگ در نورپردازی معتقد است که نباید از رنگ نور قرمز به عنوان رنگ نور قالب محیط استفاده کرد.
رنگ نور بنفش
رنگ نور بنفش در طیف رنگ‌ها، بین نور قرمز و نور آبی قرار می‌گیرد. روانشناسی رنگ در نورپردازی، رنگ بنفش را به عنوان ترکیبی از تخیل و معنویت معرفی می‌کند. نور بنفش، ترکیبی از ویژگی‌های رنگ نور آبی و رنگ قرمز است. این رنگ، آرامش را از رنگ آبی و انرژی را از رنگ قرمز بیرون کشیده و در وجود خود قرار داده است.
رنگ نور بنفش، حس خلاقیت را در افراد شکوفا می‌کند؛ ازاین‌رو در مکان‌هایی که نیاز به خلاقیت و نوآوری است، بهترین انتخاب، رنگ بنفش است. به‌کارگیری این رنگ نور با توجه به ویژگی‌های آن به عنوان رنگ قالب مکان، بلامانع بوده و حتی در بسیاری از مواقع انتخاب مناسبی است.
رنگ نور زرد
استفاده از رنگ نور زرد به‌تنهایی و با شدت تابش بالا موجب دوری و خروج افراد از مکان موردنظر می‌شود؛ ازاین‌رو روانشناسی رنگ در نورپردازی، رنگ زرد را به عنوان رنگ تنفر می‌شناسد. به‌کارگیری این رنگ به‌تنهایی و به عنوان منبع نور اصلی اشتباه است.
استفاده از این رنگ نور به‌صورت جزئی، تأثیر زیادی در انرژی بخشی به فضای محیط دارد. در صنایع، برای طراحی تبلیغات گوناگون، از رنگ نور زرد برای جلب توجه مخاطب استفادهٔ زیادی می‌شود. این رنگ نور با توجه به شباهت زیادی که به رنگ طلا دارد، حس‌وحال ثروت را در فضا ایجاد می‌کند. بهتر است برای استفاده از رنگ نور زرد در فضا، این رنگ نور با رنگ قرمز و سبز ترکیب شود.
رنگ نور سفید
رنگ نور سفید در فضا حس تمیزی و پاکیزگی محیط را القا می‌کند. همچنین رنگ سفید موجب ایجاد فضای آرام و معنوی می‌شود. این رنگ همچنین در بیان احساساتی همچون آزادی و یکرنگی، رنگ بسیار مناسبی است. برای نورپردازی فضاهای عمومی، مثلاً نورپردازی مغازه، معمولاً از این رنگ نور استفاده می‌شود.
کلام آخر
در هنگام مواجهه با مشکلات روحی، حتی از کوچکترین راه‌حل‌ها برای درمان بیماری و تجربهٔ حس خوب استقبال می‌شود، زیرا افراد در این زمان، کمترین توان را در مهار و مقابله با بیماری دارند. هدف اصلی از نورپردازی، ایجاد احساس خوشایند در فضا و القای این حس به افراد مختلف است؛ بنابراین روانشناسی رنگ در نورپردازی با بیان تأثیر رنگ نورهای گوناگون، راهنمایی عالی در استفاده از رنگ نور مناسب در هر محیط به شمار می‌آید.
منبع خارجی: The Importance of Color in Lighting
